Page 225 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitimi Kuruluşlar ve Tarihçeler

1 9 7

1333 (1917) Maarif bütçesi Meclisi Mebusanda görüşülür
ken açılan tartışma ve bir mebus tarafından ortaya konan
iki sorav dolayısıyla Maarif Nazırı Şükrü Beyin hemen
bütün maarif konularını içine alan uzun demecinde ilk
öğretimle ilgili sözlerde vardır. Nazır, 4-7 yaş arasındaki
çocuklara mahsus Ana okullarından bahsettikten sonra
şunları söylüyor: “Tedrisati iptidaiyenin birinci kademasi
hakkında lâzımgelen tetkikat yapıldıktan sonra asıl iptidai
tahsili dediğimiz 7 ile 13 yaş arasındaki çocukların tahsili
için lâzımgelen programlar, talimatnameler ihzar edildi. İşte
Hilmi Efendi Hazretlerinin aradıkları nikat bu programlar­
da görülür: Eğer bu programlar tetkik edilirse, bunları
tatbikedecek olan muallim ve terbiye mecmuaları nazari
dikkatten geçirilirse, Nezaretin hangi gayeyi istihdaf ettiği
görülür. Memlekete adam yetiştirmek, her manasiyle adam
yetiştirmek gayesi programlarımızda birinci düşündüğümüz
nokta oldu. Tam bir adamın nasıl olabileceği meselesi nazarı
dikkate alınırsa bence onun dinine merbut, vatanını sever,
milliyetini tanır, yani muhtelif namlarla zikrolunan şu veza-
ifi hüsnü ifaya gayret eder bir adam olması lâzımgelir. îşte
biz tam adamı bu suretle yetiştirmek, dinini sever, riayetkâr
olur, vatanını sever ve kendisine bir vahdeti siyasiye veren
milliyetini hisseder bir adam olmak üzere yetiştirmek gaye­
sini programlarda takibettik. Yani iyi bir vazifeşinas, mü
nevver bir vatanperver olacak çocuklar yetiştirmek istiyoruz
ki deminki saydıklarımı bu iki kelime içinde dahil olmak
üzere telâkki ediyorum...,, Nazır, köy okulları hakkında da
Şöyle demektedir: " ... Köyler hakkında ne düşündüğümü
soruyorlar. Tabii köyler hakkında düşündüğümüz, her
köyde bir mekteb açmak ve her köylünün çocuklarını
okutabilmekdir. Bu tedricen vukua gelecek, ikmaledilecek
bir meseledir. Bunu kendileri de takdir ederler. Çünkü
memleketimizin vüsatine nazaran mevcut muallimlerin ve
her sene yetişenlerin adedi azdır. Az yetişen muallim ve
muallimeleri çoğaltmak için ne gibi tedabir ittihazedeceğimi
söylemek iktiza ederse bunu arzedeceğim ...........
Bütün bu demeçlerin 1913, 1914, 1917 yıllarında ve
Meşrutiyet devrinin, makamında en çok kalabilmiş ve epeyce
İŞ yapabilmiş bir Nazırı tarafından yapılmış olduğuna dikkat