Page 432 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitimi Kuruluşlar ve Tarihçeler

4 0 0

Terbiye Bedeniye mektebi Darülmuallimini aliyeye, Ana
muallime mektebi Dariilmuallimati aliyeye bağlıdır. Bu mek­
teplerin öğretim süreleri birer yıldır. Ana muallime mekte­
bine ekli bir de Ana mektebi olacaktır.
Bu nizamnamenin, 16 inci maddesinde, öğretmen yetiş­
tirme yolunda bir tedbir olarak “Zükûr mekâtibi sultaniyede
meccanen tahsilde bulunan şakirdan 17 yaşını ve inas me-
kâtibi sultaniyede kezalik meccanen tahsilde bulunan talibat
dahi on dört yaşını ikmâl ettikten sonra her hangi sınıfta
bulunurlarsa bulunsunlar, rızalarına bakılmaksızın İstanbul
Darülmuallimin ve Darülmuallimatının kısmı iptidaisine nakl
edilirler. Fakat bunlardan aliyyülalâ derecede terfii sınıf eden­
ler, Darülmuallimin ve Darülmuallimata nakli arzu etmedik­
leri takdirde bulundukları mekâtibi Sultaniyede ikmâli tah­
sillerine müsaade olunur* denilmekte ve “Mekâtibi sultani-
yenin altıncı sınıfı Darülmuallünin ve Darülmuallimati iptidai-
yenin birinci sınıfına müadildir* hükmü de buna eklenmek­
tedir. Bu tedbirin aslı üzerinde olumlu ve olumsuz düşünceler
ileriye sürülebilir. Ancak “Nakil* işinden aliyyülalâ derecede
sınıf geçenlerin ayrık tutulması öğretmenliğin değeri yönün­
den dikkata çarpan bir tartışma konusudur.
1915 Nizamnamesi kuruluş ve bölünüş yönünden 1869
Maarifi Umumiye Nizamnamesindeki “Büyük Darülmualli­
min* fikrini andıran bir Darülmuallimin ortaya koymakta
ve 1909 Maarifi umumiye Kanun tasarısının Darülmuallimin
ve Darülmuallimat ile öğretim mesleği hakkındaki eksik ve
dar görüşünden sıyrılmaktadır. 1915 nizamnamesinin “Darül­
muallimini aliyesi* nde 1869 M. U. Nizamnamesinin “Büyük
Darülmuallimin* ini aşan ve onu çok geride bırakan taraflar
da vardır. Nizamname yayımlandığı zaman Darülmualli-
minin Âli kısmı - küçük bir lağıv aralığında n sonra - esasen
işlemekte devam ediyordu. İptidai kısmı da yeni şekliyle
kurulmuş bulunuyordu. Maarifi U. Nizamnamesindeki idadi
kısmını andıran, ancak görevi ondan farklı olan ihzari kıs­
miyle Darülmuallimatta açılan Ana Muallime mektebinin
hayatı uzun sürmedi. İkisi de 1918 * 1919 ders yılında lağv­
olundular.
Meşrutiyetin ilk düzenleme hareketleri arasında, 1909
Maarifi umumiye kanun lâyihasının hazırlanmasından bir