Page 124 - Çanakkale Şehitlerinin Kalemleri

Savaşın Sosyal Hayata Olan Etkilerinin Okullara Yansımaları

Yukarıda da bahsedildiği gibi savaşın ekonomi üzerindeki yük ve ithalat ile
ihracatın düşmesi üzerine piyasada ürün bulmanın zorlaşması, hayatı pahalılaş-
tırmıştır. Toplum içinde varlığını sürdüren ve onunla sürekli etkileşim hâlinde
bulunan okullar da hayat pahalılığından etkilenmiştir.
Şöyle ki Nişantaşı Lisesi, Maarif Nezaretine gönderdiği yazıda okulun bir se-
nelik yakacak (odun, kömür) ve aydınlatma için (gaz vs.) masrafları için ayrılan
25 bin kuruşun fiyatların pahalılığından dolayı yetmeyeceğinden 15 bin liralık
ek tahsisatın gönderilmesi istenmiştir. Çünkü piyasada bu ürünleri bulmak güç
olduğundan fiyatları artmıştır. Buna karşılık ... Nişantaşı Sultanisi odun, kömür ve gaz
vs. için verilen 25 bin kuruşun bu sene fiyatların yüksekliği hasebiyle yetmeyeceği anlaşıl-
dığından ek olarak 15 bin kuruşluk tahsisat havalenamesinin acele olarak tanzimi...
358
kararlaştırılmıştır.
Savaş her alanda olduğu gibi okullarda kalan öğrenciler üzerinde de etkisini
göstermiş ve okullarda iaşe sıkıntısı baş göstermiştir. Bu sebeple yatılı okullardan,
okullarda kalacak talebenin olağanüstü koşullar nedeniyle iaşelerinin temini is-
tenmiştir Maarif Nezaretinin “gayet mühim” yani çok önemli işaretiyle 25 Şubat
1915 tarihinde yayınladığı tamimde İstanbul Maarif Müdüriyetine; Darülmualli-
min, Darülmuallimat, İstanbul Sultanisi, Galatasaray Sultanisi, Bezm-i Âlem Vali-
de Sultanisi, Kadıköy Sultanisi, Nişantaşı Sultanisi Müdüriyetlerine!
Hâl-i harpten doğması muhtemel olağan üstü hâller üzerine eğitimin tatili hâlin-
de bakacak kimsesi olmayarak mektepte beslenip barındırılması lazım gelen çocuklar
ve görevli miktarının doğru olarak haber verilmesi ve bunların hiç olmazsa bir aylık
iaşeleri için un, pirinç, şeker, sadeyağ gibi levazımın ambarda mevcudu yok ise ihtiyaç
359
hâlinde kullanılmak üzere hemen tedariki ve malumat verilmesi istenmiştir.
Okullara iaşe temini ile ilgili gönderilen belgenin tarihine dikkat edilecek olursa
Çanakkale Boğazı’nda müttefik donanmasının 18 Mart’tan önce yapmış olduğu iki
saldırıdan birine denk geldiği görülmektedir. Büyük bir savaşın ayak seslerinin
360
iyiden iyiye hissedildiği bir dönemde Maarif Nezaretinin yatılı öğrencileri kapsaya-
cak tedbirlere başvurduğu yorumunda bulunmak yerinde olacaktır. Fakat özellikle
kara muharebelerinin başlaması ile bu önemlerin de yeterli olmadığı görülecektir.
Çünkü piyasada bahsedilen gıda malzemelerini temin edebilmek oldukça güç hâle
gelecektir. Galatasaray Lisesi öğrencilerinden Suat ARAY hatıralarında bu koşulları

358 BOA MF MH 2197-20
359 BOA MF MKT 1206-12
360 18 Mart öncesinde müttefik donanması tarafından 19 ve 25 Şubat tarihlerinde iki kez saldırı düzenlenmiştir.

ÇANAKKALE’NİN ŞEHİT KALEMLERİ • 123