Page 156 - Dünya Eğitimine Yön Verenler - II

kaybeden biri çıkıp onları arıyorsa neden aynısı iyilik duygusunu kaybedince
de yapılmasın? Öğrenme, insanların kaybettikleri nitelikleri geri kazanmala-
rına yardım etmekten başka bir amaç taşımaz. Mensiyus’a göre eğitimin iş-
levi, kişinin iyi niyetlerini korumak ve geliştirmek ve kaybedildiğinde onları
geri kazanmaya çalışmak ve doğuştan gelen bu erdemleri sağlamlaştırmaktı.

Mensiyus kendini geliştirmeyi ve öz denetimi hep desteklemiştir. Bunun
yanı sıra, bilgi ve ilimi tehlikeye atacak engellerden korksa da iç faktörlerin
etkilerini de inkâr etmemiştir. İyi veya kötü sonuçların kişilerin ahlaklarını
doğrudan etkilediğini belirtmiştir. Çevrenin öğrenme üzerindeki etkisinin de
farkındaydı. Bizi çevreleyen her şeyin, çevremizi oluşturan her şeyin karak-
terimiz ve irademiz üzerinde etkili olduğunu fakat ne kadar büyük olursa
olsun bu gücün karar verici olmadığını belirtmiştir.

Kişisel gelişimi vurgularken, Mensiyus bir usta tarafından öğretmenin
gerçekleştirilmesinin önemine değinmiştir. “Cennetten bahşedilen kabiliyeti
yaymak” konusunda yoğun istek ve memnuniyet duymasının ve yaşamı bo-
yunca birçok öğrencisi olmasının yanı sıra amaçlı eğitimin önemini sıklıkla
vurgulamış ve öğretme ile ahlak eğitimi üzerine sayısız yorum yazmıştır. Er-
demli davranışların baba ve büyük evlatlarına gerekli olduğuna böylece onla-
rın da evlatlarının eğitiminin sağlanabileceğine inanmıştır. Kötü davranışları
olanlara doğru yolun gösterilmesi gerektiğini, bir hüneri olmayanların eğitil-
mesi gerektiğini vurgulamıştır. Bunun iyi bir babanın kaçınmaması gereken
bir vazifesi olduğunu ifade etmiştir.

Doğuştan Gelen İyilik Teorisi

Mensiyus öznel idealizm diye bilinen fikir akımının bir parçası olmuştur.
İnsan kalbinin, insan doğasının ve “cennet” kavramının birbirinden ayrıl-
maz üç unsur olduğunu kabul etmiştir. Eğitim ile ilgili görüşleri “içten gelen
iyilik öğretisinden (Xingshanlun)” yola çıkmıştır. Savaşan Devletler Dönemi
boyunca sosyoekonomik gelişmeler ve sınıflar arası çatışmalar, çeşitli akıl
hareketlerinin üremesine zemin olmuştur. Filozofları, insan doğasını, insan
doğası ile dış dünya arasındaki ilişkiyi, zamanlarındaki sosyal problemleri
çözebilmek amacıyla sorgulamak için teşvik etmiştir. İnsan doğasını sorgu-
lamak rakip okulların temel tartışma ve rekabet konusu olmuştur. Kimileri
insanoğlunun ne iyi ne de kötü olduğunu, kimileri bireyin yapısal olarak kötü
olduğunu, kimileri insanoğlunun şeytani olduğunu ve bazıları ise insanoğlu-
nun iyi olduğunu belirtmiştir. Mensiyus’un görüşü ise şu şekildeydi: İnsan
iyiliğe karşı eğilimlidir ve eğer biri doğru yoldan gidip de kötü olursa bunun

566 • DÜNYA EĞİTİMİNE YÖN VERENLER DÜNYA EĞİTİMİNE YÖN VERENLER • 567