Page 313 - Dünya Eğitimine Yön Verenler - I

yimlerine yabancıdır. Bu durumda en temel zorluk böyle şekli alıştırmalardan
gerçek metinlere nasıl geçileceğidir. Bazen aradaki fark o kadar büyük oluyor
ki öğrenciler çözümlemeden düzgün okumaya geçişte ve anlamı yakalamada
zorlanıyorlar. Bu, akıllara Fransız eğitmen Alain’ın anlattığı bir hikâyeyi geti-
riyor: Trende bir adam gazete okuyor, yanındaki “Bugünkü haberler neler?”
diye sorar, adam da “Bilmiyorum, ben sadece okuyorum.” diye cevap verir.
Freinet’e göre bu zihin sığlaştıran bir tekniktir. Okuma bir anlam araştırma-
sıdır ve bu da Freinet’in Decroly’nin teknikleri ve teorilerleriyle neden bu
kadar ilgilendiğinin açıklamasıdır: Bir metin sentez yoluyla ya da harf harf
değil, Gestalt kuramının gösterdiği üzere bütüncül olarak algılanılır. Algının
bu doğal özelliği okumayı öğrenmede de kullanılmalıdır. Bu özellik “kitap ve
öğrenme” metodunun esasıdır. Bu yöntemle öğrenciler bir bütün olarak algı-
lanan ve anlaşılan kelimelerden, kelime parçacıkları olan hecelere ilerlerler ve
son olarak da aynı çözümleme sürecinden geçerek seslere ulaşırlar. Bu yeni
kelimeleri bir araya getirmek yazı için bir başlangıç noktası olabilir. Bunlar
Freinet’in şimdiye kadar karşılaştığı ve orijinal çizgilerinin dışına çıkarken
ilham aldığı analitik-sentetik yöntemin unsurlarıdır. Yazılı bir metne yaklaşım
her şeyden önce anlam arayışı için olmalıdır. Rousseauesque gibi, bu açıdan
düşünüldüğünde Freinet de metni iletişim isteğinin bir ürünü olarak değer-
lendirmiştir. Buradan anlaşılan okuma, yazmadan ayrı düşünülemez fakat
soyut seslerin yazımı değil anlamlı kelime ve kelime gruplarının yazımı. Ser-
best metin ya da daha temel seviyede kendiliğinden ortaya çıkan sözel ifade-
lerde Freinet kendi perspektifine göre “bak ve öğren yöntemini” kullanmıştır.
Öğrenciler, öğretmenin basit kelimelerle yazdığı hikâyeyi anlatırlar. Tahtaya
yazılan bu hikâye okunur ve aynısıyla kopya edilir ve kart dosyaları olarak
saklanır ve yeni hikâyeler oluşturmak için kullanılır, bu kartları kullanmanın
diğer bir yolu da ses benzerliklerine göre kartları gruplandırmaktır. Örne-
ğin “ra” ya da “ly”li kelimeleri bir araya getirmek gibi. Çocuk bunları vakti
geldiğinde kendi isteğiyle, ihtiyacı olduğunda keşfeder, kullanır. Eğitimli bir
ekip ve yazarın kendisi, metinlerin baskısını analitik yönüyle tamamlar; aynı
zamanda okul gazetesi ve gazetenin dışarıya dağıtılması yoluyla iletişimin
kurulmasını sağlar. Bu süreç sistematik ve soyut yapay öğrenme arasındaki
önemli bir ayrımı ve deneme yanılma yoluyla kendiliğinden öğrenme mode-
lini ortaya çıkarır. Bu konuya daha sonra tekrar döneceğiz.

İş Odaklı Okuma ve Çalışma Kütüphanesi
Okuma, bir teknik olarak kazanıldığında aslında kazanılıyorken Freinet
buna tam anlamıyla yatırım yapar. Freinet için okuma, ders kitapları yazarları

312 • DÜNYA EĞİTİMİNE YÖN VERENLER DÜNYA EĞİTİMİNE YÖN VERENLER • 313