Page 21 - Mevlana'nın Eğitim Görüşleri

Toprağın ötesinde, insanın yaratılış süresi hakkında da,
Mevlâna'nın eserlerinde hadislere dayalı bilgiler vardır. Allah'ın "Ol"
demekle her şeyi bir anda yaratmaya gücü yettiği halde, evrenin
yaradılışı altı gün sürdü, Âdem'in yaradılışı da kırk sabah. Her şey Allah
tarafından bir zaman içine oturtulmaktadır. Dama merdivenle basamak
basamak çıkılır, ocaktaki tencere yavaş yavaş kaynar, anne karnındaki
1
çocuk dokuz ayda doğuma hazır hale gelir . Dünyadaki her işin kendine
göre bir zamanı vardır. Evrendeki düzenin en önemli ana özelliklerinden
birisi budur.

Sohbetleri sırasında Mevlâna'ya sorulan sorular arasında "neden
kırk gün ve niçin sabahları" sorusu da yer almaktadır. Fihi Mâfih'te
Âdem'in toprak ve su ile çalışılarak yerde yaratıldığı, bu süre içinde
Đblis'in, insanın içine girerek iç organlarını iyice incelediği ve gelecek
2
için planlar yaptığı anlatılır . Ariflerin Menkıbeleri’nde anlatıldığına göre
de, bir derviş Mevlâna'dan, Âdem'in çamurunun niçin gece veya gündüz
değil de kırk sabah yoğrulduğunu sormuştur. Mevlâna buna, "eğer bu işi
geceleri yapmış olsaydı bütün yaratıklar kapkara ve ağır; gündüzleri
yaratsaydı nurlu ve hafif olurlardı, insanların yarısının karanlık, kâfir,
bedbaht ve âsi, yarısının da nurlu ve talihli olması için sabahleyin
3
yarattı" diye cevap vermiştir .

Gene menkıbeler arasında, Allah'ın Adem'i yaratırken sadece su
ve toprak kullandığı, başka madde katmadığı Mevlâna tarafından
4
belirtilmiştir .

Âdem'in topraktan yaratıldığına, toprak oğlu olduğuna dâir Hz.
Peygamber'in de bazı hadisleri vardır. Bütün insanların aynı kökten
geldiğini ve eşitliğini vurgulamak için, bunlardan bir tanesini burada
kaydediyoruz.
"Hepiniz de Âdem evladısınız. Âdem ise topraktan
yaratılmıştır; artık soyla-boyla, babayla-dedeyle
övünen kavmin devri bitsin; yoksa Allah katında
5
pislik böceğinden de aşağı olursunuz."

Mevlâna, bir gazelinde,
"Meniye bak, ister zenci olsun ister Hintli, ister
Kureyş boyundan olsun, yüce bir soydan gelsin,
herkesin menisi aynı renktedir, aynı işe yarar.

Arazlar da, cisimler de hep topraktan ibaret,
fakat mertebe bakımından bak da gör, kimisi
6
aşağılık, kimisi yüce."

1
Mesnevi. 6/1210-1220
2
Fîhi Mâfih. s.43
3
Ahmet Eflâkî, Âriflerin Menkıbeleri, cilt 1. s 603- 604
Dîvan (2). s.354(4573)
4
Ahmet Eflakî, Âriflerin Menkıbeleri. Cilt 1. s.625-626
5
C. Suyûtî, Câmiu's-Sagîr fi Ahâdisil-Beşirin-Nezir. Mısır: 1321. Cilt 2. s.79
6
Dîvan-ı Kebîr. Cilt 2. s.418 (3505-3506)