Page 88 - İçtimai Mektep

8 0
varlıktır; büyük adamlarda görülen inzibat»
vazife, feragat tabiatini henüz almamıştır. İpti­
dai adam ise muayyen dinî vazifeler dışında
ferdiyetini uzviyetin iptidai rehberliğine, dağı­
nık, serseri intizamsız infilâklarına terkeden
bir adamdır. Şüphesiz ki en iptidai bir kabile
ferdinde de izafi bir şahsiyet vardır. Fakat bu
şahsiyet bizim muasır şahsiyetlerimize nispetle
pek rüşeymidir. Filvaki medeninin her dakika,
her lâhza kullandığı batini zabite bu orman
adamında ve totemik medeniyetin mümessilinde
yoktur. Hiddet ve şiddet hâline gelince, bu da
tabii engeller gibi içtimai engeller mevcut
olduğunu tanımıyan varlıkların vasfıdır. Çocuk
ile vahşi her defa mâşerî âmirlerin kontrolü
altında nefsini zapta muktedir olan aynı içtimai­
leşme yahut gevşek içtimaileşme neticesi olarak
iptidai ile vahşi biribirine benzemektedir.
Çocuktaki muhafazakârlık içtimaileşme ola­
yının güç ve elim bir tecrübe mahiyetini
muhafaza etmesindedir. Çocuk cemiyet tepe­
sine tırmanan bir adamdır. Her merhalede
soluk almak için durmaktadır. İptidai adam­
daki bu muhafazakârlığın menşei ise bün­
yesi, iş bölümü ve tekniği itibariyle iptidai olan
cemiyetinin hayatındaki durgunluktan başka
bir şey değildir. İptidai adamın muhafazakâr
olması kadar tabii bir şey yoktur. Çünkü onun
mürebbisi olan cemiyetin kendisi de muhafa-
kârdır. Cemiyette yenileşme yoktur ki adamın­
da da teşebbüs olsun! Muhafazakârlığın zıddı
olan yenilikçilik bizzat içtimai hayatın ferdî
ruhlarda aksettirdiği müessesevi bir psikolojiden
başka bir şey değildir, işte haricî şartlar neti-