Page 413 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitimi Kuruluşlar ve Tarihçeler

3 H S

muştur. Bunun için Darülmuallimat kuruluşu da, ilk öğretim
alanıyla sınırlı tutulmuştur. Darülmuallimat nizamnamenin
yayımlanmasını kovuşturan yıl içinde kurulmuştur (1870).
Bu kurum, Ayasofya yakınında bir evde Maarif Nazırı Saffet
Paşanın bir söyleviyle açılmıştı. Nizamnamanin yayımlan­
masından sonra yine Saffet Paşa zamanında Darülfünun da
açılmış bulunuyordu. 1870 de yine bu nizamnamenin uygu­
lanışıyla ilgili olmak ve öğrenim derecelerinin yayılmasına
esas tutulmak üzere bir talimatname de düzenlenmişti
Maarifi Umumiye Nizamnamesinin yayımlanmasından
birkaç yıl sonra evvelce açılmış bulunan Darülmualliminin
Rüşdiyelere öğretmen yetiştirmek amacına dayandığı, iptida­
ilere öğretmen bulunamamasının da büyük bir eksiklik ol­
duğu ileriye sürülerek iptidai mekteplerinin düzenlenmesini
sağlamak ereğile “Süleymaniye Vakfı Şerifi dairesinde,,
“Müstakil bir Darülmualiimini Sıbyan„ açıldığı anlaşılmaktadır
(1872). Bu darülmualliminin “müstakil,, kaydiyle kurulmuş
olması, üzerinde durulması gereken bir konudur. Nizamna­
menin yayımlanmasından bir yıl önce de bir Darülmuallimi-
ni iptidai açılmış bulunmasına ve yine nizamnamenin 66
inci maddesinde Darülmualiimini sıbyanın da Büyük Da­
rülmualliminin müteferriatından olacağı ve müdirinin tahtı
nezareti mahsusasmda bulunaceğı,, saptanmış olmasına göre,
bu defa açılan Darülmualiimini Sıbyanın Darülmuallımin
kuruluşları arasında yeri nedir? Evvelce kurulmuş olan Da-
rülmuallimini iptidai ne olmuştur? Bu okulun kurulduğunu
bildirin resmi ilânda “Sıbyan mekteplerine usuli cedide üze­
rine tedrise muktedir hocalar yetiştirilmek için,, kaydi bu­
lunduğuna göre görev yönünden darülmualiimini iptidaiden
farklı da olmadığı anlaşılmaktadır.
1874 te istanbulda ilk idadi okulu açılmış bulunuyordu.
İdadilerin çoğaltılmasına da başlanmış ve - İstanbul dışında
ilk idadi olarak - Yanya Vilâyetine bağlı Yenişehirde bir ida­
di kurulmuş olduğundan bu okullara öğretmen yetiştirilmek
üzere Darülmualiimini Rüşdiyeye bir de idadi şubesi eklen­
miştir. Böylece M . U. Nizamnamesinin Darülmualliminin İda­
diye şubesi hakkındaki hükmü de yerine getirilmiş oluyor­
du. Bu sırada Darülmuallimin; Sıbyan, rüşdiye, idadiye ad­
larıyla üç dereceye ayrılmış, ayni yıl içinde öğrenci kabulü