Page 285 - Mevlana'nın Eğitim Görüşleri

Gündüzle geceyi siyah-beyaz iki at say; fakat ben
siyah ata binmem, beyaza da aldırış etmem.

Aşk bahçesinde tarafsızlık, mekânsızlık yanına
uçan kuşlar var; onlara Süleyman'ım ben, fakat
1
yüzüğe aldırdığım bile yok."

Âşık insan, aşktan başka her şeye, herkese yabancı olur; gönülden
başka bir şey bulamaz kendinde. Gönül sahibi olmak her şeye yeter, her
zaman canlı, her zaman yeşil bir ağaç gibidir o. Bütün korku varlıktan
2
gelir, insan varlıktan geçince her türlü dert ve korkulardan kurtulur .
Gizli sırları görmek, vahyi duymak ancak incelmekle, lâtif olmakla
mümkündür; oysa madde ve varlık batağına saplanmış olanlar yapamaz
3
bunu, sadece âşıklar yapabilir .

Aşk, insanlara her türlü varlık bağını kesmeyi emreder; emrini
dinlemeyenlere karşı da acımasızdır. Aşk kızınca hiçbir canın, hiçbir
varlığın zerrece değeri yoktur. Kızgın değilken bile binlerce canı öldüren
aşk, kızınca hepten aslan kesilir. Ama aşkın öldürüşü, binlerce diriliğe
tercih edilir. Çünkü ona ulaşan; seslerde, kokularda, şekillerde kalmış
4
olan anlamların gerçeğine ulaşır, Tanrı sırlarına doğrudan vakıf olur .
Gerçek bilgilere ulaşmanın bir tek yolu vardır, o da aşktır. Bilgiler, sırlar
aşkın emrindedir ve aşk çok kıskanç olduğundan, yüzünü çok çeşitli
5
şekillerde gizlemeyi bilir . Đnsanlar âşık olmadıkça hep aşkın, gerçek
bilginin ve sırların üstündeki perdelerle uğraşırlar. En küçük zerrelere
ulaşılsa bile, aşk istemeden onun gerçek yüzüne ulaşılamaz.

“Ateşi mi daha hoş, yoksa Kevser'i mi diyorsun; o
padişahın beni bir hoşça tutup çekmesi yok mu?
Nereye çekerse çeksin, o çeksin daha hoş bence.

Su da hoştur, ateş de; dert de onun vergisi, rahat-
huzur da; bütün bu sebepleri, gözleri bağlamak
6
için düzüp koşmuştur."

O, dostu düşmana, ateşi suya çeviriverir; kâfiri mümin, mümini
kâfir yapar.

Âşık sevgilisine kavuşunca kendisi aradan çekilir. Bazen varlıktan
yüz çevirir yokluğa gider, bazen yokluktan varlığa gelir. Denizden toz
koparır, dokuz göğü aşar, yeryüzünü de bırakır gökyüzünü de, zamanı da.
Âşıklığın şartı, yokluğa yiğitçe, pehlivanca dalmaktır; varlık düzeyinde
7
titreyip kalmak ise korkakların, er olmayanların işidir .

1
Dîvan-ı Kebîr, cilt 5. s.441 (5992-5993, 5997-6000, 6002-6003).
2
Dîvan (2). s.7(8. gazel), 647(8616).
3
Dîvan-ı Kebîr, cilt 5. s.459-460(102. gazel).
4
Mesnevi. 6/3997-4025.
5
Mesnevi. 5/2763-2770.
Dîvan(1). s.313(137. gazel).
6
Dîvan-ı Kebîr, cilt 5. 8.427(4107-4108).
7
Dîvan-ı Kebîr.cilt 4.s.18(119.gazel).