Page 115 - Çanakkale Şehitlerinin Kalemleri

Bombardımanlara Karşı Alınan Önlemler

Çanakkale Muharebeleri esnasında Müttefik Kuvvetler tarafından uluslararası
hukuka aykırı bir şekilde defalarca sivil yerleşim yerlerinin bombalanması bazı
tedbirlerin alınmasını zorunlu kılmıştı. Bu gibi bombardımanlarda olası zararları
en aza indirebilmek için alınacak tedbirlerle ilgili Hariciye Nezareti (Dış İşleri
Bakanlığı) 1 Mart 1915 tarihinde Maarif Nezaretine yazı göndermiştir. Bu yazıda
Dış İşleri Bakanlığı, savaş zamanında deniz kuvvetleri tarafından yapılacak bom-
bardımanlar esnasında top atışlarından korunması icap eden bazı binaları ayrıntı-
larıyla anlatan 1907 Lahey Konferansı’nın 9. Mukavelenamesi’nin 5. maddesinde
“Deniz kuvvetleri taraflarından topa tutulduğu zaman tarihî eser ile sanayi binaları
ve ulum ve fünun ve hayrat ve hasenata mahsus mahaller, mekânlar ve binaların ve
hastanelerle, hastalar veya yaralıların toplandıkları mahallerin aynı zamanda bir
askerî amaç için kullanılmamaları şartıyla mümkün olduğu mertebede korunabil-
meleri zımnında kumandan tarafından bilcümle gerekli tedbire başvurulacaktır...
Bu gibi binalar üzerine çekilecek işarete gelince bütün hayır kurumları ve okullar
üzerine “yukarıdakilere siyah ve aşağıdakilere beyaz renkli olmak üzere çap itibariyle
iki üçgene bölünmüş dikdörtgen şekilli büyük ve sert levhalar” asmak lazımdır
327
diyerek gerekli uyarıyı yapmıştır. Tüm bunlara rağmen Çanakkale şehrinin bom-
bardımanı esnasında okul ve okul içindeki eşyaların birçoğu yanmıştır. Bu konu-
ya dördüncü bölümde ayrıntılarıyla yer verilmiştir.

İşgal Edilen Okullarda Mevcut Eşya
Okulların hastane hâline getirilmeye başlanması ile birlikte birçok zararın
meydana geldiği vurgulanmış ve seferberlik dolayısıyla askerîyeye lazım olacak
okul binalarının çoğu yerde zor kullanılarak işgal edildiği belirtilmişti. Bu işgal-
ler esnasında birçok okul eşyasının korunamadığı, kırılıp döküldüğü belgelerde
görülmüştür.

Örneğin İstanbul Maarif Müdüriyeti, Sahra-i Sıhhiye Müfettişliğine gönder-
diği yazıda Alman Salib-i Ahmer (Kızılhaç) heyeti tarafından hastane hâline getiril-
miş olan Şehit Muhtar Bey İnas (kız) Mektebinde eşyanın saklı bulunduğu odalar 14
Haziran 1915 tarihinde mektep resmî mührüyle heyet-i talimiyye şahitliğinde mü-
hürlenmiş ve kapıların üzerine mektebe ait eşyayı içerdiği büyük yazıyla işaret edilmiş
iken akşam askerler tarafından odalardan ikisinin kapıları kırılarak eşyanın alındığı
ve mühr-i resmînin kesildiği ertesi gün efrat ve zabitana icra edilmiş olan tembihatın
üzerinden daha bir gün geçmeden oda kapılarının bu suretle kırılması ve eşyanın

327 BOA MF MKT 1206-12

114 • ÇANAKKALE’NİN ŞEHİT KALEMLERİ