Page 22 - Çanakkale Şehitlerinin Kalemleri

yatıyordu. Tarif edilecek gibi değildi. Yağmur ve kül rengi gökyüzü için minnettarlık
duymak gerekiyor. Bir Türk Kızılayı gelip kokulu antiseptik pamuk verdi. Bunu sık
sık yeniliyorlardı. …Benimle birlikte olan Türk yüzbaşısı “Bu manzara karşısında en
kibar insan bile vahşiliği hissetmeli ve en vahşi adam bile ağlamalı.” dedi. Dönüm-
lerce arazi ölülerle dolu…” 37

Bu trajedinin sebeplerini irdeleyecek olursak 2. Tümen taarruzunun tümen
bandosuyla marşlar söylenerek yönlendirilmesi dolayısıyla düşmanın uyarılmış ol-
ması, ön hatlardaki kalabalıktan dolayı aşırı gürültü ve yoğunluktan kaynaklanan
istenilen yönlere baskın çıkışının yapılamaması, darbeyi vuracak olan 2. Tümen
subaylarının öncesinde yeterli keşif yapamamış olması, ağır topçu desteğinin ol-
38
maması ve topçu cephanesinin kısıtlı olması gibi nedenler karşımıza çıkmaktadır.
Son Demler

Arıburnu’nda 19 Mayıs’ta yapılan Türk taarruzunun başarısızlıkla sonuçlan-
ması ve Türk kıtalarının fazla zayiat vermiş olması Seddülbahir’de yeni bir taar-
ruz için kuvvet ve cephane bekleyen General Hamilton’a cesaret vermişti. Lord
Kitchener de Türklerin zayiatlarını telafi etmeye zaman vermeden Seddülbahir
cephesinden taarruzu tavsiye ediyordu. 39

Bundan sonra 4 Haziran’da adına 3. Kirte Muharebesi denilen İngiliz-Fransız
ortak saldırıları başladı. Topçu mevzileri pek az olduğu gibi, tahkim malzemesi-
nin azlığından sağlam siperler yapılamıyor ve gece yapılan siperler gündüz do-
nanma ateşi ile tahrip oluyordu. Fakat Türk askerinin emsalsiz şecaat ve cesareti
sayesinde 3 gün süren taarruzlar kırıldı. Ağır kayıplardan ders alarak taarruz anla-
yışını değiştiren müttefikler; güney bölgesinde ilk hedefi Alçıtepe değil ama hatırı
sayılır taktik önem taşıyan küçük yükseltiler, tahkim edilmiş nokta ve siperler
40
olan taarruzlara giriştiler.
Bu amaçla Fransızlar 21 Haziran’da Kerevizdere bölgesinde hâkimiyeti ele ge-
çirebilmek için belirledikleri iki hedefe (Haricot, Quadrilateral) saldırıya geçer.
83 Rakımlı Muharebeleri veya I. Kerevizdere Muharebesi olarak kayıtlara geçen
muharebe ertesi gün her iki tarafında büyük kayıplarıyla sona erdiğinde, hedef
olan iki tepeden biri Fransızların eline geçmiş, diğeri ise Türklerin elinde kalmıştı.
Bu muharebe sonucunda Fransızlar Kerevizdere bölgesine kuvvetle yerleşmiştir.

37 Aubrey Herbert, Henry Morgenthau, Devler Ülkesinde Devler Savaşı Çanakkale, Ataç Yayınları, İstanbul,
2005, s.70.
38 Şahin Aldoğan, Selim Meriç, Arıburnu Cephesi’nde 19 Mayıs 1915 Türk Taarruzu <http://www.gallipo-
li-1915.org/19May.htm> (31.03.2007).
39 Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi (04 Haziran 1915 - 09 Ocak 1916) V. Cilt III. Kitap, Genel-
kurmay Basımevi, Ankara, 2012, s. 43.
40 Gürsel Göncü, Şahin Aldoğan, Siperin Ardı Vatan, MB Yayınevi, İstanbul, 2006, s. 95.

ÇANAKKALE’NİN ŞEHİT KALEMLERİ • 21