Page 247 - Dünya Eğitimine Yön Verenler - I

da fikir sahibi olamaz; bu da nesnenin kendisini bilmemeye denktir.” Fizik ve
astronominin yokluğunda doğa hakkında yanılgılara düşüleceğini düşünen
Diesterweg, herkesin hayatında yeri olan bu bilimlerin de genel eğitimin vaz-
geçilmez parçaları olduğuna inanmaktaydı.
Diesterweg, başka bir eserinde ilköğretimin parçası olması gereken diğer
konuları belirtmiştir. Örneğin ana dil, tarih, spor, edebiyat, coğrafya ve çizim
dersleri. Diesterweg’in bu fikrinin önemi, çok yüksek düzeyde, evrensel bir
eğitim programı çizmesiydi ancak bu program, o çağ ve çağın kısıtlı imkânları
için fazla genişti.

Diesterweg daha önceden Wegweiser adlı eserinde entelektüel potansiyel
oluşturma fikrine vurgu yapmıştır. Daha sonra ise:
“Eğitimin resmî amacı akli güçleri, özellikle yargılama, anlama ve mantık
yürütme gibi yüce yetileri teşvik etmek, geliştirmek ve güçlendirmektir. Bu
yetilerin gelişimi insanoğlunun dünyayı kavramasını ve zekâsı ile iradesini
kullanarak içgüdülerini kontrol altına almasını sağlar. İnsan, bu şekilde, ben-
liğini zihinsel açıdan geliştirerek gerçekten ’insan’ olur.” demiştir. Bunu ger-

çekleştirmek için kullanılacak yöntem ise bireyselleştirme ya da tümevarım
adını taşıyan ilerlemeci yöntemdir. Bu yöntem, eldeki verilerden yola çıkarak
bir teori oluşturmaya; maddiyattan fikir dünyasına, deneylerden aksiyomla-
ra, somuttan soyuta, gözlemlerden kavramlara, özelden genele, bilinenden
bilinmeyene, çeşitlilikten birliğe gitmeye dayanır. Bu yöntemi kullanan öğ-
retmenin amacı, öğrencinin girişimlerini teşvik etmektir. Pädagogische Rück
und Vorblicke (Pedagojik Geçmiş ve Gelecek Değerlendirmeleri) adlı eserinde
Diesterweg bu metodu;

“Öğrencinin zihni, dikkat ve örnekleme üzerine kurulu olan basit bir yolla
uyarılır. Bu yol, aklı ve dili özgürleştirir, dili ve düşünceyi geliştirmeyi teş-
vik eder. Aklın mantık yürütme gücü, gerçeklikle bağlantı kurularak güçlen-
dirilir ve bu güç, ilerleyen zamanlarda kullanılmak üzere içselleştirilir. Bu,
öğretmenin öğrencinin öz faaliyetlerini teşvik etmesi yoluyla olur.” şeklinde

açıklamıştır. Wegweiser zur Bildung für deutsche Lehrer esas olarak eğitim
sürecinde çocukların öz faaliyetlerinin teşvik edilmesini öngören didaktik ifa-
delerden oluşmaktadır. İnsan konsepti ve kişiliğin çok yönlü eğitilmesi, iler-
lemeci burjuva pedagojisinin tüm önemli bilgileri, Wegweiser’de, ilkokul öğ-
retmenleri için yararlı ve kolayca ulaşılabilen bir eğitim rehberi olacak şekilde
yoğunlaştırılmış ve düzenlenmiştir. Diesterweg’in amaçladığı şey de budur;

246 • DÜNYA EĞİTİMİNE YÖN VERENLER DÜNYA EĞİTİMİNE YÖN VERENLER • 247