Page 4 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitimi Kuruluşlar ve Tarihçeler

Ö N S Ö Z

Bu kitabı, M illî Eğitim Bakanlığının em riyle 1944 yılının ikinci
yansı içinde yazm ıya başlam ıştım . Aradan geçen zamanın uzunca sür­
m esi, şu yönden fay d alı olm uştur: Eser bir yandan yazılır, öte yandan
basılırken kanun, tüzük... gibi türlü konutlarım ızda ve bunlarla ilgili
terim lerim izde değişiklikler belirdikçe bu değişikliklerin gereğine uyulmuş,
bunun için de müsveddeler geri alınmış, yahut basım provaları üzerinde
işlenm iştir. Bununla beraber ilgili oldukları form alar basıldıktan sonra
sonuçlanan birkaç konut değişikliği de vardır ki, onlardan ancak
münasip bir yer bulundukça bahsedilebilm iştir.
Terim ler; A nayasaya ve T. B. M. M. içtüzüğüne, kanunlara ve
öğretimde kabul edilen kılavuzlara göre kullanılm ıştır. «Felsefe Terimleri»
kitapçığında tsorav», *mesuliyet>; «sorum*, «problem atik» karşılığı
olarak gösterilm işti. A nayasa ve içtüzük klavuzunda «m esuliyet», «so-
rum»la karşılandığı için kitapta «m esele» yi, açıkta kalan «sorav» la
terimledim. Yine kitapta, ilkin, «Felsefe Terimleri* ndeki «örgenlemek* ten
alarak, «teşkilât» yerine «örgenlenim » kullanırken, kanunlara bu
m ânada «kuruluşlar» terimi yerleşm eye başlayınca bunu ötekine tercih
ettim.
Kitabın «Giriş»inde, bizde şim diye kadar işlenmemiş olan bir alan
üzerinde çalıştım. O kuyanlar, oradaki konuların çetinliğini takdir
edeceklerdir. Kuruluşunda ve gelişm esinde önem li bir yer aldığım ız
Türk - Islâm uyarlığında eğitimin toplum la ve devletle ilgisi konusunda
ve Batı uyarlığını örnek tutarak yenileşme, kalkınm a hareketlerine
girişm em iz bahsinde genişçe durm ak gerekiyordu. Islâm uyarlığının
geçirdiği safhaları dönem lere ayırdım ve her dönem de eğitimle devletin,
yasam anın„ siyasetin durumlarını karşılaştırdım . Bu karşılaştırm ada
ekonomiye de yer verm ek istiyordum. A ncak İslâm ve Türk ekonom ileri
üzerinde pek az işlendiği için, karşılaştırm alara eklersem bu ekonom i­
lerden sathi bir şekilde bahsetm iş olacaktım , ileride kitap tekrar bası­
lırsa bu açığı giderm ek için hazırlanm ayı tasarladım . Öte yandan,
tanınmış ekonom icilerim izden üç sayın kişiyle görüştüm. Bunlar, bana
bir (T ürk - Islâm ekonom i tarihi) yazmanın güçlüklerini hatırlattılar,