Page 10 - Anton Çehov'dan Seçme Hikayeler

Çehov’un sanatıyla Rusya’nın sosyal buhranları arasında sıkı bir
bağ vardır. Çünkü yazar, Çarlık Rus ya’sındaki bütün çalkantıları bi-
rey olarak derinden hisset miş ve onları çeşitli biçimlerde eserlerine
yansıtmıştır.
Eserleri konu bakımından çok çeşitli ve zengindir. Çehov, ha-
yatı bütün yönleriyle ve gerçekçi bir biçimde yansıtma prensibine
sonuna kadar sadık kalır. Bu sayede de içinde yaşadığı toplumun
olumlu olumsuz bütün sosyal ilişkilerini gözler önüne serer. Diğer
bir söyleyişle dönemi nin bütün sosyal hareketlerini, tiplerini, ha-
yatın canlı renk leriyle işler ve sanatın gerçek aynasından yansıtır.
Dramla mizahın erişilmez uyumunu hikâyede onun gibi bağdaştı-
rabilen hikâyeci çok azdır.

Çehov’un gerçekçi bir sanatkâr olduğu kabul edilir. Ama bu
kuru bir realizm (gerçekçilik) değildir. Hayatın gerçek olaylarını
üst üste yan yana sıralama, olayları tasnif etme, kelimelerle resmet-
me basit ve sanat değeri olmayan bir realizmdir. Çehov’un hikâyede
başardığı şey, insan davranışlarının ardında yatan sebepleri iyi tahlil
etmesidir. Belki de yazara evrensel bir boyut kazandıran da bu özel-
liği olmuştur.
O, idealist bir yazar değildir. Fakat pek az idealist yazar onun
kadar insan ruhuna girebilmiş, onu içinden sar malayıp engin boş-
luklarda dolaştırabilmiştir. Onun hikâ yelerinde olaylar içinde be-
liren kişiler o kadar ustaca çizil miştir ki, hafızamızda, hayalimizde
şekilleri canlanır, ade ta kulağımıza seslendikleri hissine kapılırız.
Çağdaşı Dostoyevski gibi o da okuyucuya kesin ve tartışılmaz
fikirler, çıkarımlar sunmaz. Okuyucuyu hiçbir şeyden emin kılma-
dan, kâh gerçek hayatın içinde dolaştı rır kâh hayallere daldırır. Ba-
sit bir olaydan bazen karşımı za bir âlem çıkarır.

ANTON ÇEHOV’DAN SEÇME HİKÂYELER t