Page 6 - Çanakkale Şehitlerinin Kalemleri

ÖN SÖZ

İspanyol filozof Ortegay Gasset; “İnsan, tarih yapan bir varlıktır. Bundan dolayı hay-
1
vanın tarihi yok, tabiatı vardır. İnsan tabiatı yenen, tarihe yön ve şekil veren varlıktır.”
der. Türk milletinin Çanakkale’de yaptığı da Gasset’in dediği gibi tarihe yön ve şekil ver-
mektir. Çünkü müttefik kuvvetlerinin Çanakkale önlerinde durdurulması ile I. Dünya
Savaşının seyri değişmiştir. Şöyle ki Osmanlı Devletinin saf dışı bırakılmasıyla Balkan
Devletlerini yanına çekebileceğini düşünen müttefikler, emellerine ulaşamamışlardır.
Aksine Balkan Devletlerinin İttifaklar safında yer almasıyla savaş daha geniş coğrafyaya
yayılmıştır. Rusya müttefiklerinden umduğu desteği alamamış, Bolşevik İsyanı ile yeni
rejime geçmiş, Çarlık Rusya’sı yıkılmıştır. Müttefikler açısından Çanakkale’de beklenenin
gerçekleşmemesi, savaşın uzamasına neden olmuştur. Bu sebeple Çanakkale Cephesi I.
Dünya Savaşı içerisinde farklı yere konumlandırılmaktadır. Çanakkale Zaferi, Türk tarihi
içerisinde de ön plana çıkmaktadır.

Şöyle ki I. Dünya Savaşında birçok cephede aynı anda savaşmak zorunda kalan Os-
manlı Devleti için en önemli cephe Çanakkale Cephesi’dir. Bu önem, buradaki düşman
kuvvetlerinin devletin başkentini, dolayısıyla varlığını tehdit etmesinden kaynaklanmak-
tadır. Özetle Çanakkale Muharebeleri harp tarihinde I. Dünya Savaşının alelade bir cep-
hesi olmaktan ziyade bir millet için ki o millet Türk milletidir, var olmak ve yok olmak
anlamına denk gelmektedir.
Çanakkale Muharebelerinin Türk tarihinin dönüm noktalarından biri olduğu su
götürmez bir gerçektir. Bugüne değin Çanakkale Muharebeleri ile ilgili sayısız çalışma
yapılmış ve yayınlanmıştır. Bu çalışmalar incelendiğinde genellikle savaşın askerî boyu-
tunun ele alınıldığı görülmektedir. Sosyal hayata etkileri, geride bıraktığı izleri inceleyen
çalışmaların sayısı çok azdır.

Yok olduğu düşünülen bir devletin yeniden dirildiği ve bir milletin kendine yeniden
güven duymasını sağlayan Çanakkale Cephesi, Kurtuluş Savaşı’mızın da ön hazırlığı niteli-
ğindedir. Bu cephede nice komutanlar yetişmiş ve bunlar Türk Kurtuluş Savaşı’nı başarıya
ulaştırmıştır.
Böylesine öneme sahip bir savaşın sosyal hayata olan etkilerinin bilinmesi ve gelecek
kuşaklara aktarılması “önemli bir mesele” olarak karşımızda durmaktaydı. Elinizde tut-
tuğunuz eser, Çanakkale Muharebeleri ve eğitim arasındaki ilişkiyi irdelemesi açısından
önemlidir. Çünkü binlerce öğretmen, mülkiyeli ve tıp öğrencisinin, Harbiyelinin, aydın ve
eğitim görmüş insanın Çanakkale’de yitirildiği bir gerçektir. Yaklaşık 8,5 ayı kara çarpış-
2

1 Süleyman Hayri Bolay, Çanakkale Zaferinde Manevi Gücün Rolü, Atatürk Araştırma Merkezi dergisi, cilt: X, sayı: 30,
Kasım 1994, s. 555.
2 Mete Tunçoku, Cemalettin Taşkıran, Çanakkale, Churchill ve Anzaklar, Genelkurmay Basımevi, Ankara 2000, s. 9.