Page 7 - Dünya Eğitimine Yön Verenler - I

yatırım yapamıyorlarsa mutsuz oluyorlar, kendilerini çocuklarına karşı suçlu hissedi-
yorlar. Farklı kültürel ve sosyoekonomik değişkenler eğitim olgusuna insanların ba-
kışlarını değiştiriyor olsa bile temelde gerçek bu.
Öyleyse eğitim, hiçbir şekilde insanların hayatlarından ve geleceklerinden ayrı
tutulabilecek bir olgu değil. Üstelik bu durum, dünyanın bütün coğrafyaları ve bü-
tün kültürleri için geçerli. Eğitim tarihi, bizlere dünyanın uzak coğrafyalarında farklı
kültürlerin bu temel ihtiyacı insanların nasıl karşıladıklarına ilişkin son derece sınırlı
veriler sunuyor. Eğitimin “sürekli” olduğunu kestirebiliyor fakat “değişimin” gerek-
çelerini ve biçimlerini yeterince bilemiyoruz. Çünkü değişim, dünyanın her yerinde
farklı değişkenlerin etkisiyle farklı yönlere doğru gidiyor. Ülkeler ve hükûmetler, ken-
di eğitim sistemlerindeki acil ve zorlayıcı sorunlardan başlarını kaldıramıyorlar. Bu
durumda, dünyanın başka yerlerinde ve tarihin başka dönemlerinde yaşanmış eğitim
hamleleri, kendi dönem ve coğrafyalarıyla sınırlı kalıyor. Hâlbuki eğitimle ilgili her
tür deneyimin, insanlığın ortak mirasının içinde yer alması gereklidir.

Eğitim deneyimlerinin insanlığın ortak kültürel mirasının önemli bir parçası ola-
rak kabul edilmesi düşüncesi, UNESCO’nun konuya eğilmesine ve söz konusu mira-
sın toplanarak dünyaya sunulmasına kaynaklık etmiştir. UNESCO bu amaçla kendi
yayını olan “Prospects: Quarterly Review of Comparative Education” adlı derginin
1993-1994 sayılarında, “Eğitim Düşünürleri” başlığı altında, dünya tarihinde etkili ol-
muş ünlü eğitimci, düşünür, bilim insanı, siyasetçi ve din adamının her birinin hayatı-
nı ve eğitim görüşlerini konu alan incelemelere yer vermiştir.
Bu çalışma UNESCO’nun kuruluş ve çalışma ilkeleriyle yakından ilişkilidir.
UNESCO, eğitimi herkes için temel bir “insan hakkı” olarak görmekte ve çalışmalarını
eğitim fırsatlarının herkese eşit biçimde ulaştırılması yönünde yoğunlaştırmaktadır.
Bununla birlikte, dünyada bugün kaliteli eğitim bir yana temel eğitim imkânlarından
bile mahrum milyonlarca çocuk ve yetişkinin bulunduğunu da gözden uzak tutma-
maktadır. Bu nedenle UNESCO, yukarıda sözü edilen, dünyanın farklı yerlerinde
yaşanmış eğitim deneyimlerini ve eğitime ilişkin üretilmiş düşünceleri, “Thinkers of
Education” adı altında İngilizce, Fransızca ve İspanyolca olmak üzere üç farklı dilde
yayınlamış ve aynı zamanda elektronik ortamda da erişime açmıştır.

Eserin Türkçeye kazandırılmasının oldukça yararlı bir kaynak olacağı düşüncesiy-
le isimleri her konunun başında yer alan duyarlı bir kısım öğretim elemanı arkadaşı-
mız tarafından çeviri çalışmalarına başlanmıştır. Kitabın orijinali, 127 düşünürün kısa
biyografilerinin ve eğitimsel düşüncelerinin dört cilt hâlinde derlendiği bir metindir.
Çalışmanın kapsamında, filozoflar, devlet adamları, gazeteciler, psikologlar, şairler ve
din adamları gibi, eğitim olgusuna farklı disiplinlerin bakış açılarıyla yaklaşan kişile-
rin düşünceleri yer almaktadır. Ancak elinizdeki çeviri eserin tamamını içermemek-
tedir. Bir seçki niteliğindedir. Toplam 53 düşünürün yazıları, akademisyen ve öğret-